Wszystkie prezentowane tu informacje i STANDARDY zostały opracowane przez Fundację EkoRozwoju z Wrocławia oraz Instytut Drzewa (i ich partnerów) w ramach projektu „Drzewa dla zielonej infrastruktury Europy”. i sa prezentowane na http://drzewa.org.pl/ oraz https://instytut-drzewa.pl/.
Mamy nadzieję, że bedziemy mogli je wspólnie wdrażać dla dobra drzew i ludzi, lub odwrotnie, jak kto woli.
STANDARDY
Właściwa ochrona drzew to inwestycja w przyszłość. Aby drzewa nam służyły, powinny w przestrzeni kontrolowanej i zdominowanej przez ludzi podlegać pewnym normom, które pozwalają na ich bezpieczne i wieloletnie utrzymanie. Temu służą poniższe standardy.
Standard cięcia i pielęgnacji drzew systematyzuje rodzaje prac na drzewach i w ich otoczeniu, wyraźnie oddzielając różne rodzaje cięć, wzmocnień mechanicznych oraz prac poprawiających bytowanie drzewa – pielęgnacyjnych. Poza technicznym aspektem poprawności wykonywania prac uwzględniono także ich znaczenie dla różnych kategorii drzew oraz cel stosowania. Takie podejście pozwala uporządkować rodzaje prac na drzewach i w ich otoczeniu określić ich cel i zakres oraz stosowanie, jak też polepszyć komunikację między zamawiającymi i wykonawcami. Przyjęte tu nowatorskie podejście uwzględniające potrzeby drzew pozwala na dostosowanie działań dla jak najdłuższego trwania drzew w zgodności z potrzebami bezpieczeństwa publicznego.
Do pobrania tu: SCiPD
Standard inspekcji i diagnostyki drzew porządkuje, systematyzuje i dookreśla procedurę oraz treści oceny drzew na dwu poziomach – podstawowym i zaawansowanym. Pomaga uzupełnić obecne procedury lub wprowadzić nowe, pomocne oceniającym drzewa – diagnostom i weryfikującym wyniki – zamawiającym te oceny i wydającym decyzje. Standard wprowadza kompleksowość oceny oraz stanowi przewodnik po najważniejszych cechach diagnostycznych.
Do pobrania tu: SIIDD
Standard ochrony drzew i innych form zieleni w procesie inwestycyjnym obejmuje kompleksowe procesy od projektu do wykonania, opisując i porządkując obiekty ochrony, sposoby jej realizacji – w tym technologie prac oraz osoby odpowiedzialne. Stanowić może realną pomoc dla wszystkich podmiotów procesu inwestycyjnego, ułatwiając ustalanie celów, procesy realizacji oraz kontroli i oceny.
Do pobrania tu: SODIZ
Standardy prac na drzewach i w ich otoczeniu. Czym są i jak je stosować. Instrukcja dla użytkowników. Instrukcja zawiera opis Standardów, grup docelowych, rekomendacje zakresu wdrożenia, krótki przewodnik procesu wdrożenia na przykładzie wybranych instytucji oraz dodatkowe informacje pomocne w stosowaniu opisanych Standardów w danej instytucji, jak też w szerszym procesie uzgodnień z już używanymi wytycznymi czy przepisami prawa.
Do pobrania tu: INSTRUKCJA WDRAŻANIA
PORADNIKI
Poradnik Przyjaciół Drzew
Niniejsze wydanie Poradnika Przyjaciół Drzew jest trzecią edycją tej publikacji, uaktualnioną oraz znacznie rozszerzoną o przykłady działań społecznych. Z uważnością obserwujemy jak ludzie w całej Polsce coraz sprawniej mobilizują się na rzecz ochrony drzew, łączą siły we wspólnym sadzeniu młodych drzew i w ochronie starych drzew zagrożonych przez inwestycje albo niezrozumienie ich znaczenia. To bardzo ważne, aby „zwykli mieszkańcy”, a nie tylko przyrodnicy, dendrolodzy czy inni fachowcy, zabierali głos w sprawie drzew.
Przypominam sobie miły wieczór z uczestnikami jednego z organizowanych przez nas szkoleń. Jednym z uczestników był wójt pomorskiej gminy, który zapisał się na to szkolenie, aby lepiej poznać, jak się wyraził, „złożoność zagadnienia”. Dzięki tej rozmowie zrozumiałam, że władze najczęściej postrzegają drzewa poprzez pryzmat głosu mieszkańców, a sprawy dotyczące drzew trafiające do urzędu to głównie wnioski o wycinkę. Niekiedy faktycznie drzewo zagraża bezpieczeństwu, i tak bywa. Jednak większość argumentów użytych we wnioskach o wycinkę zdradza niewiedzę obywateli o znaczeniu drzew i ich funkcjonowaniu. Mój rozmówca – wójt zbudował sobie więc wyobrażenie o swoich mieszkańcach jako o osobach, którym przeszkadzają drzewa, którym nie podoba się, że drzewa mają liście, że dają cień, że rosną… Tak rzadko cieszymy się drzewami! Dlatego w projekcie „Drzewa dla zielonej infrastruktury Europy” sporo uwagi poświęciliśmy wzmacnianiu liderów i animatorów społecznych, tak aby śmielej mogli stawać się rzecznikami drzew w swoich okolicach, budować wydarzenia kulturalne wokół drzew.
Do pobrania tu: PORADNIK PRZYJACIÓŁ DRZEW
Jak dbać o drzewa. Dobre praktyki ochrony zadrzewień
Książka jest przeznaczona dla tych, którym leży na sercu los drzew, a więc przede wszystkim pracowników samorządów, zarządów dróg oraz wszelkich zarządców nieruchomości mających drzewa pod opieką. Jej adresatami są także ludzie kochający drzewa, którzy pragną działać dla ich zachowania. Obie grupy odbiorców znajdą w książce liczne inspiracje.
Zbiera ona bowiem doświadczenia blisko siedmiu lat działań dla ochrony alej prowadzonych przez Fundację EkoRozwoju, a czerpie zwłaszcza z plonu projektu „Drogi dla Natury – kampanie na rzecz zadrzewień”. Jest on częścią ogólnopolskiego programu „Drogi dla Natury”.
W pierwszym rozdziale Krzysztof Worobiec, pionier ochrony alej, opowiada o ich bogatej historii. Wskazuje, że przez ostatnie dwa–trzy stulecia drzewa przydrożne na ziemiach polskich pozostawały pod ochroną państwa i cieszyły się szacunkiem ludności. Z kolei przez dwie minione dekady aleje wiele ucierpiały, ale od kilku lat jest im przywracana należna ranga.
Rozdział drugi kierujemy szczególnie do pracowników urzędów gmin i zarządców nieruchomości. Najpierw Kamil Witkoś-Gnach i Jakub Józefczuk przedstawiają przetestowaną w projekcie metodykę planowania rozwoju sieci zadrzewieniowej poprzez sporządzanie tzw. programów zadrzewieniowych, a w części drugiej rozdziału dr inż. Marzena Suchocka zapoznaje czytelników z koncepcją zarządzania drzewostanem – powszechną na Zachodzie, ale dopiero raczkującą w Polsce. Jest to sposób na efektywne kosztowo utrzymanie pięknych, zdrowych i bezpiecznych drzew.
W trzecim rozdziale zebraliśmy przykłady praktyk ochrony drzew, obejmujące zarówno działania w gminach, jak i efekty aktywności obywatelskiej wspierającej władze w dbałości o drzewa. Przedstawiamy także przykłady skutecznego poprawiania bezpieczeństwa ruchu bez ich wycinania. Ten rozdział kierujemy w równej mierze do samorządowców i społeczników.
W czwartym rozdziale Katharina Brückmann z niemieckiej organizacji ekologicznej BUND zarysowuje sukcesy, dylematy i wyzwania ochrony alej w Meklemburgii-Pomorzu – landzie, który w tej dziedzinie ma największe sukcesy wśród krajów związkowych. Poznajemy wdrażane tam rozwiązania, pozytywne efekty działań, ale zarysowujemy też problemy. Z podobnymi kwestiami wymagającymi szerokiego spojrzenia mamy lub będziemy mieli do czynienia w Polsce, więc warto poznać doświadczenia sąsiadów.
W ostatniej części podsumowujemy rezultaty projektu „Drogi dla Natury – kampanie na rzecz zadrzewień”. Przedstawiamy 24 gminy biorące udział w projekcie i omawiamy prowadzone w nich działania.
Do pobrania tu: JAK DBAĆ O DRZEWA
Drzewa w cyklu życia. Europejscy praktycy na rzecz arborystyki.
Na naszej drodze do poznania drzew spotkaliśmy ich znawców – ludzi pełnych pasji i chęci do dzielenia się swoimi doświadczeniami i wiedzą. Zainspirowali nas oni do stworzenia koncepcji publikacji, która mówiłaby o tym, jak drzewa rozwijają się w kolejnych fazach swojego życia. Każda z nich – młoda, dojrzała i sędziwa – wymaga innego podejścia do pielęgnacji. Zwróciliśmy się do fachowców z trzech krajów, w których wypracowano skuteczne zalecenia odnoszące się do opieki nad drzewami w tych trzech fazach.
Praktyczne i efektywne metody formowania młodych drzew zostały wypracowane w Holandii (Jan-Willem de Groot). Wszechstronne wytyczne i normy dotyczące utrzymania drzew dojrzałych, na podstawie licznych badań naukowych oraz praktyki gospodarowania drzewami, powstały w Niemczech (Dirk Dujesiefken). W Wielkiej Brytanii natomiast, w wyniku długoletnich, bogatych oraz interdyscyplinarnych doświadczeń, wypracowano techniki opieki nad – choć wyjątkowo tam liczną, to jednak zagrożoną – populacją drzew sędziwych (Neville Fay, Nigel de Berker).
Kluczowym wydarzeniem w przygotowywaniu tej publikacji było seminarium, które odbyło się we wrześniu 2015 w Białowieży. Wydarzenie to zgromadziło ponad 30 uczestników z Polski, Czech, Niemiec, Holandii, Włoch, Rosji, Stanów Zjednoczonych oraz Wielkiej Brytanii. Starali się oni pogłębić wiedzę o drzewach, ich cyklu życia, fizjologii, morfologii, a także mogli doświadczyć ich obecności w miejscu, gdzie swobodnie rosną, dojrzewają i zamierają. Książka ta jest wynikiem prawdziwie międzynarodowej współpracy, pozwalającej dzielić się doświadczeniem i praktycznymi umiejętnościami opieki nad drzewami. Znajomości, które powstały podczas naszej pracy, przekształciły się w przyjaźnie, a – jak mawia brytyjski znawca drzew i wnikliwy obserwator przyrody Ted Green – przyjaźń zawiązana pod drzewem trwa całe życie.
Publikacja została wydana poza projektem LIFE15GIE/PL/000959 pt. „Trees for Europe’s Green Infrastructure”, ale stanowi jego tematyczne uzupełnienie.\
Do pobrania tu: DRZEWA W CYKLU ŻYCIA
Drzewa w krajobrazie. Podręcznik praktyka
Książka „Drzewa w krajobrazie – podręcznik praktyka” nie jest tak całkiem nowa – stanowi bowiem połączone drugie wydanie książek „Aleje – skarbnice przyrody” oraz „Aleje – podręcznik użytkownika” wydanych w roku 2012. Od tego czasu mieliśmy możliwość testowania tych wydawnictw, w szczególności podczas prowadzonych przez nas szkoleń, podczas których służyły one jako materiały dla uczestników. Treści, które były oparte na „starej”, dobrze zweryfikowanej wiedzy, jak np. informacje o gatunkach chronionych mieszkających w alejach, podległy niewielkiej redakcji. Z kolei rozdziały dotyczące wiedzy o drzewach, która w ostatnim ćwierćwieczu intensywnie się rozwija, wymagały głębszych zmian i uzupełnień. W szczególności dotyczy to rozdziału o podstawowej diagnostyce, który został na nowo napisany i ufamy, że zyskał na przejrzystości i praktyczności. Proponujemy w nim nowy, znacznie bardziej użyteczny formularz oceny drzewa.
Publikacja została wydana poza projektem LIFE15GIE/PL/000959 pt. „Trees for Europe’s Green Infrastructure”, ale stanowi jego tematyczne uzupełnienie.
Do pobrania tu: DRZEWA W KRAJOBRAZIE
